• MENU >>
• Weblog
• Achtergronden
• Archief
• RSS Feed
• Login

 De dialectiek van het onderwijs

Bij de cursus ‘Wiskunde & Leergebieden’ maakte één van de studenten een opmerking waar ik nu al een tijdje over loop na te denken. Eigenlijk heb ik helemaal geen tijd om daar nu iets over te gaan zitten schrijven, ik moet toetsen maken, ik moet mijn lessen voor donderdag en vrijdag nog voorbereiden… en ik wil af en toe ook nog wel ’s iets nutteloos doen, piano spelen bijvoorbeeld… of vanavond ‘foeballe’ kijken..

Volgens André (nee die andere) ben ik eigenlijk best een voorstander van dat ‘nieuwe leren’. Eigenlijk klopt dat wel. Zo ben ik eigenlijk ook een voorstander van het ‘oude leren’ en van Montessori-onderwijs… Mijn ervaring op het HML is dat je bij het Montessori-onderwijs zowel ‘nieuw’ als ‘oud’ kan les geven. Natuurlijk, relatie, helpen waar je kan, zelf leren, leren om het zelf te doen, maar als je wilt kan je er ook (af en toe) gewoon frontaal iets doen, geprogrammeerde instructie (daar hoor je eigenlijk ook nooit meer wat over), domme sommen oefenen, enz. Dat is het probleem niet… Misschien is dat de definitie van ‘goed onderwijs’… Goed onderwijs is een leeromgeving waar het meeste kan…

Eigenlijk ben ik meer iemand van dialectiek. Als iemand ‘A’ zegt dan zeg ik ‘B’ en andersom. Vaak is dat volkomen terecht, want meestal is het ‘C’ (ook niet maar ‘D’ weten we nog niet). Soms werkt ‘A’ en soms werkt ‘B’, maar misschien is er ook nog zoiets als ‘C’ (en ‘D’). De kunst is niet om een standpunt in te nemen en dan te gaan roepen dat het ‘de waarheid’ is (en al helemaal niet op basis van zo’n soppige wetenschapsopvatting als het sociaal-constructivisme), maar om te zoeken naar een hogere waarheid… dus.. these – antithese zullen we maar zeggen.

Misschien verklaart dit eigenlijk meteen waarom soms onderwijsvernieuwing wel en soms niet werkt. Als een school vind dat ‘het niet goed gaat’ dan moet je iets doen. In zo’n geval kan, mits goed aangepakt, dat leiden tot een geweldige verbetering van het onderwijs en allemaal blije leraren en blije leerlingen. Prima! Maar natuurlijk: een goede analyse van de problemen, een gedegen onderbouwde aanpak van de vernieuwingen, enthousiasmeren van de mensen waar het om draait, enz. Dat er in de aanloopfase van zo’n proces wel eens iets fout gaat mag geen naam hebben. Het gaat om het totaal van maatregelen en het effect op onderwijs en op de mensen die het betreft. Eigenlijk denk ik dat ‘wat’ je doet niet eens zo belangrijk is, maar het feit ‘dat’ je wat doet.

Maar ’t kan ook fout gaan. De leerlingen doen niks (nuttigs) en leren niks, de docenten zijn ontevreden, er is onvoldoende actueel en ‘nieuw’ lesmateriaal, de ouders zijn boos, want ze horen altijd alles veel te laat… het sluit niet aan… enz. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. De vraag is echter of dat nu zit in ‘wat’ je doet of aan de manier ‘waarop’. Het is net als bij muziek, het zijn allemaal dezelfde noten maar je hebt eigenlijk maar twee soorten muziek: goede en slechte muziek.

Kortom: toets alles en behoud het goede. Experimenteer, probeer, maar doe iets. Maar blijf met je handen af van zaken waarvan je niet weet hoe het werkt. Bij de lerarenopleiding hoor je wel ‘s dat het gehele curriculum competentiegericht en praktijkgestuurd moet worden. Dat laatste is een vreemde gedachte. De praktijk van een docent is namelijk (hoe je dat verder ook ziet) kennisoverdracht, maar dan in de brede zin van het woord. Natuurlijk is er veel te ‘reflecteren’ en te ‘leren’ over hoe je dat binnen de kaders van de school voor elkaar krijgt… Maar dan moet je op z/n minst die kennis wel hebben, sterker nog je moet veel meer kennis van het schoolvak hebben dan strikt noodzakelijk om het ‘boekje’ door te ploegen. Als je zelf geen idee hebt waar je mee bezig bent of waar het naar toe zou moeten leiden, hoe kan je dan ooit anderen zo ver krijgen dat ze daar iets mee kunnen? Of er zelfs misschien de zin van inzien… en.. zo... Nee dat lijkt me niet…

Maar ook hier geldt: je kan het ene doen zonder het andere te laten. Dus lekker stoeien met competenties, kijkkaders en portfolio’s? Natuurlijk! Doen! Maar ga nu niet denken dat het zaligmakend is want dat is het niet.

Geef een reactie op dit bericht

DoubleYouSee